آیتالله عابدینی بیان کردند که ساختار جامعه بر اساس یک الگوی دهدهکی قابل تحلیل است و نقش فعالان فرهنگی در هدایت، جذب و صیانت اجتماعی
نقشی تعیینکننده دارد. این نگاه نشان میدهد که حضور یا غیبت آگاهانه خواص میتواند مسیر دانشگاه، محله و جامعه را بهطور کامل تغییر دهد.
مدل دهدهکی جامعه از نگاه آیتالله عابدینی
آیتالله عابدینی جامعه را به ۱۰ دهک اجتماعی تقسیم میکنند؛ دهکهایی که لزوماً از نظر جمعیتی برابر نیستند، اما برای تحلیل رفتار اجتماعی و فرهنگی بسیار کاربردیاند.
دهک دهم؛ فعالان فرهنگی
دهک دهم شامل خواص، جلوداران و فعالان فرهنگی است؛ افرادی دغدغهمند که حاضرند برای ارزشها هزینه بدهند و پیشگام باشند. ایشان گفتند در فضای دانشگاه، نمونه روشن این دهک، جوانانی هستند که در نماز جماعت و مسجد حضور فعال دارند.
دهک اول؛ فعالان ضدفرهنگی
در نقطه مقابل، دهک اول قرار دارد؛ فعالان ضدفرهنگی که آنها نیز جسارت، انگیزه و آمادگی پرداخت هزینه برای اهداف خود را دارند و اگر میدان خالی بماند، بهسرعت آن را در اختیار میگیرند.
دهکهای میانی و اهمیت جذب آنها
دهک نهم و هشتم؛ حلقههای نزدیک
آیتالله عابدینی بیان کردند که دهکهای نهم و هشتم نزدیکترین لایهها به فعالان فرهنگی هستند و برای جذب آنها، گاهی تنها یک جرقه و حضور عینی کافی است.
- دهک نهم: افرادی که نماز اول وقت میخوانند، اما در نماز جماعت شرکت نمیکنند.
- دهک هشتم: کسانی که نماز میخوانند، اما آن را تا پایان وقت به تأخیر میاندازند.
این دو دهک، بیشترین ظرفیت پیوستن به جریان فعال فرهنگی را دارند.
نقش حضور پررنگ فعالان فرهنگی
ایشان گفتند دیدهشدن فعالان فرهنگی در میدان، کلید اصلی جذب دهکهای نزدیک است.
- جذب فعال: هرچه حضور دهک دهم سریعتر، پررنگتر و ملموستر باشد، دهکهای هشتم و نهم نیز سریعتر ملحق میشوند.
- راهکار عملی: برگزاری حکیمانه و بدون مزاحمت برنامههایی مانند نماز جماعت در فضاهای عمومی میتواند عامل جذب طبیعی باشد.
- اثر تصاعدی: اگر ۲۰۰ نفر از دهک دهم، در طول یک سال فقط یک نفر را جذب کنند، این جمع به ۴۰۰ نفر میرسد؛ الگویی که به روش پیامبر اکرم(ص) شباهت دارد و قدرت اجتماعی را چند برابر میکند.
خطر انفعال و پیامدهای آن
آیتالله عابدینی هشدار دادند که انفعال فعالان فرهنگی، فضا را برای جریان ضدفرهنگی آماده میکند.
- اگر دهک دهم در میدان نباشد، دهکهای هشتم و نهم بهسرعت جذب فعالان ضدفرهنگی میشوند.
- در این حالت، جو عمومی دانشگاه یا جامعه بهطور کامل تغییر میکند.
ایشان با استناد به بیان حضرت زهرا(س) توضیح دادند که شیطان ابتدا آرام وارد شد، اما وقتی آمادگی و سکوت مردم را دید، قدرت گرفت؛ فعال ضدفرهنگی نیز دقیقاً از همین خلأ استفاده میکند.
مسئولیت اجتماعی خواص و فعالان
به گفته آیتالله عابدینی، کوتاهی فعالان فرهنگی دو پیامد سنگین دارد:
- دهکهای نزدیک به آنها وارد میدان نمیشوند.
- دهکهایی که جذب جریان مقابل شدهاند، در پیشگاه الهی میتوانند بگویند اگر فعالان فرهنگی حضور داشتند، ما جرأت انحراف نداشتیم.
حضور حکیمانه
ایشان تأکید کردند که حضور بدون حکمت میتواند بهانهای برای ضربهزدن جریان مقابل ایجاد کند؛ بنابراین حضور باید آگاهانه، هوشمندانه و هدفمند باشد.
وظیفه ویژه جلوداران
جلوداران جامعه اگر مسیر خیر را باز کنند، تمام آثار نیکی به حساب آنها نوشته میشود؛ اما اگر کوتاهی کنند، علاوه بر گناه عاملان، خود نیز مورد مؤاخذه قرار میگیرند.
سکوت، رضایت و پیوستگی جامعه
سکوت علامت رضایت است
آیتالله عابدینی با اشاره به داستان ناقه صالح بیان کردند که اگرچه یک نفر آن را کشت، اما عذاب بر همه قوم نازل شد؛ زیرا همه راضی بودند. سکوت در برابر انحراف، به معنای مشارکت در آن است.
جامعه؛ یک پیکره زنده
ایشان نگاه «به من ربطی ندارد» را نادرست دانستند و جامعه را به یک بدن زنده تشبیه کردند:
- تمثیل کشتی: سوراخکردن کشتی توسط یک نفر، همه را غرق میکند.
- تمثیل بدن: مؤمنان مانند اعضای یک بدناند؛ اگر عضوی آسیب ببیند، سایر اعضا آرام نمیگیرند.
در نهایت، ایشان تأکید کردند که انسجام اجتماعی، مسئولیت جمعی و حضور فعالانه خواص، شرط حفظ سلامت فرهنگی جامعه است.
دیدگاهتان را بنویسید